Nora Diamant

Nora Diamant, geboren op 13 april 1912 in een Joods-sociaaldemocratisch gezin in Amsterdam, werd verpleegster en werkte vanaf 1936 in het Wilhelmina Gasthuis. Geïnspireerd door haar politieke overtuigingen en verontwaardigd over de non-interventiepolitiek in de Spaanse Burgeroorlog, vertrok ze in april 1937 als medisch vrijwilliger naar Spanje. Ze werkte eerst in een hospitaal in Onteniente en later in een mobiele chirurgische eenheid vlak achter het front, waar ze onder zware omstandigheden gewonde strijders verzorgde. Ze werd lid van de Communistische Partij van Spanje en gaf ook cursussen aan Spaans personeel. In december 1938 keerde Nora terug naar Nederland, waar ze aanvankelijk werkte in een opvang voor Joodse vluchtelingen en later haar verloskundige diploma behaalde. Na de Duitse bezetting werd ze vanwege haar Joodse achtergrond ontslagen, maar ze bleef actief in het verzet, onder meer door gevaarlijke spullen te vervoeren en fietsen te stelen van collaborateurs. In augustus 1940 trouwde ze met Ies van Bergen, een oud-Spanjestrijder die in 1941 door de Duitsers werd gearresteerd en in 1944 in Polen werd vermoord. Nora beviel in november 1941 van hun zoon Eddy, die ze tijdens de oorlog onderbracht bij een pleeggezin. Haar zus en haar familie werden in Auschwitz vermoord, en ook de eerste vrouw van Ies overleed in Sobibor. Na de oorlog werkte Nora voor de Nederlandse vrouwenbeweging en bleef politiek actief, hoewel ze zich later kritisch opstelde tegenover het communisme. Ze verloor haar Nederlandse nationaliteit nooit, in tegenstelling tot veel andere Spanjestrijders. In haar laatste jaren woonde ze in Amsterdam en nam in 1986 deel aan een herdenkingsreis naar Spanje. Nora overleed op 1 mei 1987, op de dag van de arbeid die ze altijd had geëerd.

Bron: IISG | Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog (tekst ingekort met behulp van AI)